Bệnh nhiễm độc hóa chất trừ sâu

Hóa chất trừ sâu có nhiều nhóm trong đó có 4 nhóm chính:

* Nhóm Clo: DDT, 666

* Nhóm Lân: Wofatox Bi-58

* Nhóm Carbamate: Mipcin, Bassa, Sevin

* Nhóm Pyrethroid: Decis, Sherpa, Sumicidine

I. Biểu hiện nhiễm độc

Nhiễm độc lân hữu cơ

+ Nhiễm độc cấp tính:

- Cảm giác khó chịu, buồn nôn, ứa nước bọt, nôn, đau dạ dày, tiêu chảy, thị lực giảm, chảy nước mắt.

- Chóng mặt, vật vã, sợ hãi xuất hiện rất sớm.

- Nhức đầu, thay đổi cảm giác, có cảm giác run, nói năng khó khăn, chuột rút, tình trạng hôn mê, đôi khi rối loạn hô hấp.

+ Nhiễm độc mãn tính

Nhiễm độc mãn tính có thể xảy ra ở những người sản xuất, pha chế và ở công nhân nông nghiệp thao tác thường xuyên với hóa chất trừ sâu.

- Triệu chứng: nhức đầu, choáng váng, cảm giác nặng đầu, nhức đầu, giảm trí nhớ, dễ mệt mỏi, ngủ không ngon giấc ăn kém ngon, chóng mặt. Ở một số trường hợp, có rối loạn tinh thần và trí tuệ, giật nhãn cầu, run tay và một số triệu chứng rối loạn thần kinh khác. Đôi khi thần kinh bị tổn thương viêm thần kinh, liệt nhẹ và liệt hẳn.

Nhiễm độc clo hữu cơ.

Clo hữu cơ gây độc thần kinh. Mức kích thích thần kinh quan hệ trực tiếp với nồng độ của thuốc trong mô thần kinh.

Các clo hữu cơ có thể đi xuyên qua da cũng như qua hệ hô hấp và hệ tiêu hóa. Mức hấp thu qua da khác biệt tùy theo chất, chẳng hạn DDT hấp thu qua da kém còn Dieldrin lại hấp thu qua da rất mạnh.

Clo hữu cơ làm thay đổi các tính chất điện cơ thể và các men có liên quan đến màng tế bào thần kinh, gây ra biến đổi trong động thái di chuyển của ion Na+ và K+ qua màng tế bào. Có thể có cả sự nhiễu loạn vận chuyển chất vôi và hoạt tính của men Ca 2+ - ATP và men phosphokinase. Cuối cùng clo hữu cơ gây chết do sự dừng hô hấp.

Nhiễm độc Carbamat

Cũng giống như lân hữu cơ, các thuốc diệt trùng carbamate ức chế hoạt động của men acetylcholinestearse. Nhiều carbamate có độ độc cấp tính rất cao đối với động vật. Aldicarb có độ độc cấp tính đường miệng trên chuột là 1mg/kg là một trong số các chất thuốc bảo vệ thực vật độc nhất được dùng hiện nay. Vì quá độc, Aldicarb thừơng được dùng ở thể hạt bón vào đất (carbofuran cũng tương tự). Tuy vậy nhìn chung các thuốc trong nhóm này vẫn ít độc hơn nhóm lân hữu cơ, cơ thể có khả năng phục hồi sau khi ngộ độc carbamate lớn hơn khi bị ngộ độc lân hữu cơ.

Nhiễm độc Pyrethroids

Các pyrethroids thực chất là những chất gây độc chức năng, hậu quả xấu của thuốc mang tính thứ cấp, là hậu quả của sự kích thích quá độ hệ thần kinh. Điều này thể hiện rõ ở chỗ không tìm thấy các dấu hiệu bệnh lý trong hệ thần kinh trung ương, ngay cả khi gây độc nặng, nhiều lần cũng như sự chỉ tạo thành các đốm hoại tử không đặc trưng và có thể phục hồi trên các thần kinh ngoại vi của động vật bị co giật và thể hiện các triệu chứng rối loạn vận động nghiêm trọng. Sau khi bị pyrethroid làm cho biến đổi kênh muối, vẫn tiếp tục hoạt động bình thường, vẫn duy trì được chức năng chọn lựa các ion muối và nối với điện thế màng tế bào thần kinh.

II. Biện pháp phòng chống

+ Bảo vệ cá nhân.

Khi người lao động tiếp xúc với hóa chất trừ sâu phải được huấn luyện kỹ với các biện pháp dự phòng cần thiết. Họ phải được trang bị quần áo bảo hộ lao động, găng, ủng, kính, khẩu trang hoặc mặt nạ phòng độc có than hoạt. Không được mang các trang bị phòng hộ này về nhà; ít nhất phải giặt có rửa các dụng cụ phòng hộ này một tuần/lần.

+ Biện pháp y tế.

- Khi khám tuyển, phải loại người dưới 18 tuổi, phụ nữ có thai hay đang cho con bú hoặc những người kém sức khỏe, người nghiện rượu.

- Công nhân tiếp xúc hóa chất trừ sâu phải được khám sức khỏe định kỳ một năm/lần. Chống chỉ định đối với công việc tiếp xúc hóa chất trừ sâu là các bệnh thực thể của hệ thần kinh trung ương, rối loạn tâm thần, động kinh, rối loạn nội tiết, lao phổi, hen phế quản, bệnh mãn tính đường hô hấp, bệnh hệ tim mạch như suy tuần hoàn, bệnh đường tiêu hóa (loét dạ dày tá tràng, viêm dạ dày - ruột) bệnh gan thận, viêm màng tiếp hợp và viêm giác mạc.

Mọi công nhân phun rắc hóa chất trừ sâu dù là loại có độc tính cao hoặc trung bình cũng phải được tập huấn cách sử duụg hóa chất.

- Khi sử dụng hóa chất trừ sâu phải cố sức tránh gây ô nhiễm các nguồn nước. Phải nghĩ cả tới sự ô nhiễm sau này. Nguồn nước còn có thể bị ô nhiễm do giặt giũ quần áo lao động.

- Phải có nhà tắm, vòi nước để cho người phun tắm giặt. Không được để cho họ tắm giặt tại nhà. Không được tắm giặt ngoài sông, ao hồ. Trước khi tắm giặt, tuyệt đối cấm ăn, uống và hút thuốc.

Nguồn tài liệu tham khảo:

- Bệnh Nghề Nghiệp - tác giả PGS. Lê Trung

- Vệ sinh lao động và bệnh nghề nghiệp - tác giả PGS. TS ĐỖ HÀM