Bất cập trong công tác ATVSLĐ

Phó Chủ tịch LĐLĐ TP Hà Nội Lê Đình Hùng cho biết, theo số liệu các đơn vị cơ sở báo cáo và qua quá trình điều tra tai nạn lao động (TNLĐ) năm 2016, trên địa bàn thành phố Hà Nội đã xảy ra 225 vụ tai nạn lao động làm 49 người chết, 202 người bị thương, tăng gần 200% so với năm 2015, đứng thứ 2 trên cả nước về số vụ TNLĐ (sau TP Hồ Chí Minh).

Một tiết mục thi tại Hội thi “An toàn vệ sinh viên giỏi” Thành phố.

Nguyên nhân các vụ TNLĐ chủ yếu xuất phát từ sự vi phạm pháp luật về ATVSLĐ của người sử dụng lao động và cả người lao động. Trong đó nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa đảm bảo các điều kiện làm việc an toàn cho NLĐ. Một số chế độ chính sách đối với NLĐ còn bị vi phạm nhiều như công tác huấn luyện ATVSLĐ, khám sức khỏe định kỳ, trang cấp phương tiện bảo vệ cá nhân…

Cùng với đó công tác thanh tra, xử lý vi phạm về ATVSLĐ còn chưa nghiêm, chế tài xử phạt chưa đủ sức răng đe. Số doanh nghiệp được thanh tra, kiểm tra chuyên ngành về ATVSLĐ hàng năm còn ít, chủ yếu là lồng ghép trong các cuộc thanh tra, kiểm tra chung về thực hiện pháp luật lao động, do đó chưa đảm bảo tính chuyên sâu về kỹ thuật ATVSLĐ.

Đặc biệt công tác khai báo, thống kê về TNLĐ của doanh nghiệp chưa nghiêm túc. Thực tế khi xảy ra các vụ TNLĐ 90% DN không báo cáo ngay với cơ quan chức năng. Có 93-95% DN không báo cáo riêng về thực thi công tác ATVSLĐ. Cùng với đó hệ thống các văn bản dưới luật ban hành còn chậm tiến độ và khó thực hiện trong thực tế.

Cũng nói về những bất cập trong ATVSLĐ, Phó Chánh thanh tra Sở Lao động – Thương Binh và Xã hội thành phố Hà Nội Phan Văn Mậu, thẳng thắn với việc có trên 140 ngàn DN trên địa bàn TP với nhiều loại hình thì công tác ATVSLĐ khó tránh khỏi khó khăn.

Hà Nội chỉ có 14 thanh tra trong lĩnh vực này còn ở các quận, huyện có 1 phòng phòng lao động nhưng phòng lao động này làm rất nhiều việc nên không có chuyên gia riêng vững kiến thức về công tác ATVSLĐ. Đặc biệt việc xã hội hóa trong lĩnh vực ATVSLĐ cũng xảy ra nhiều bất cập.

Theo ông Mậu, 4 mảng dịch vụ được Nhà nước cho xã hội hóa đó là huấn luyện an toàn; kiểm định kỹ thuật an toàn; quan trắc môi trường; và mảng sức khỏe, trước đây nhà nước quan lý thì rất tốt, nhưng khi xã hội hóa lại xảy ra bất cập.

“Không một DN tư nhân nào bỏ tiền ra thuê đơn vị tư nhân về đo quan trắc môi trường cho kết quả không đạt yêu cầu để rồi công nhân bỏ việc, phải bỏ tiền ra cải thiện. Làm thế nào để giám sát được quá trình lấy mẫu của đơn vị tư nhân này khi mà mục tiêu của họ là kiếm tiền và họ phải chiều lòng khách hàng” ông Mậu chia sẻ.

Về vấn đề kiểm định an toàn, ông Mậu lấy ví dụ, ngày mai, ngày kia có đoàn thanh tra nhà nước đến doanh nghiệp kiểm tra, doanh nghiệp này liền mời ngay một đơn vị kiểm định đến và họ yêu cầu kiểm định nhanh, thậm chí không cần kiểm định chỉ cần cho họ cái giấy kết quả kiểm định là được.

Trong khi đó một công nhân làm việc công việc nặng nhọc, cần được giải quyết chế độ bồi dưỡng đọc hại. Nhưng muốn được bồi dưỡng theo quy định phải có một trong các điểm đo môi trường không đạt yêu cầu; công việc đó phải nằm trong danh mục công việc nặng nhọc độc hại...

Tuy nhiên chỉ cần một điều kiện công nhân cũng khó mà được hưởng bồi dưỡng bởi đo môi trường do DN tự thuê làm. Danh mục nhà nước, Bộ LĐ-TB xã hội quy định nhưng trên thực tế danh mục bị biến tướng đi, DN không dễ gì thống kê cho NLĐ công việc họ làm nằm trong danh mục nặng nhọc độc hại…

Tại hội thảo nhiều ý kiến khác cũng khẳng định thực tế hiện nay nhiều đơn vị, doanh nghiệp xem nhẹ công tác ATVSLĐ. Họ thực hiện theo kiểu đối phó, tuy có trang thiết bị nhưng không tập huấn, không phân công người thực hiện, không giao trách nhiệm cụ thể khiến công tác này bị bỏ lửng. “Luật quy định người lao động có quyền từ chối làm việc khi thấy công việc, môi trường không đảm bảo an toàn, nhưng thực tế người lao động không quan tâm đến quyền này của mình” Chủ tịch LĐLĐ huyện Gia Lâm Nguyễn Tuấn Khanh chia sẻ.

Vai trò quan trọng của tổ chức công đoàn

Theo GS.TS Lê Văn Trình, Chủ tịch Hội KHKT An toàn vệ sinh lao động Việt Nam, căn cứ chức năng, quyền hạn, trách nhiệm tổ chức Công đoàn có vai trò quan trọng trong công tác ATVSLĐ.

Điều đó được thể hiện Công đoàn đã tham gia với các cấp chính quyền các cơ quan quản lý và người sử dụng lao động xây dựng các văn bản pháp luật, các tiêu chuẩn, chế độ chính sách, kế hoạch và các biện pháp ATVSLĐ và bảo vệ môi trường. Công đoàn còn có quyền kiểm tra, giám sát việc thi hành pháp luật, chế độ chính sách, tiêu chuẩn, quy định về ATVSLĐ và Công đoàn đã làm tốt vai trò của mình.

Đối với các cấp công đoàn Thủ đô, Phó chủ tịch LĐLĐ TP Lê Đình Hùng cho biết, trong những năm qua công tác ATVSLĐ trên địa bàn TP Hà Nội đặc biệt chú trọng. Trong đó các cấp công đoàn Thủ đô đã cùng cơ quan và chính quyền đồng cấp tổ chức triển khai thực hiện tốt các hoạt động về công tác ATVSLĐ. Trong đó đẩy mạnh tuyên truyền các chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác ATVSLĐ đến người lao động và người sử dụng lao động.

Tổ chức Hội thi An toàn vệ sinh viên giỏi, in ấn phát hành hàng vạn ấn phẩm, tài liệu sổ tay tuyên truyền về công tác ATVSLĐ đến NLĐ. Công tác kiểm tra giám sát về ATVSLĐ cũng luôn được LĐLĐ TP quan tâm chỉ đạo, hàng năm có 815 cuộc kiểm tra liên ngành do LĐLĐ TP và công đoàn cấp trên cơ sở phối hợp với chính quyền đồng cấp tổ chức.

Mạng lưới An toàn vệ sinh viên với trên 34.000 an toàn viên đã được các cấp công đoàn cơ sở tổ chức chỉ đạo hoạt động tốt. Đây thực sự là lực lượng nòng cốt làm công tác ATVSLĐ ở cơ sở. LĐLĐ TP cũng tham gia với chính quyền điều tra, kết luận các vụ tai nạn lao động theo quy định, tham gia xây dụng pháp luật, xây dựng triển khai các chương trình kế hoạch về ATVSLD với UBND và các sở ngành TP.

Tại hội thảo hơn 10 ý kiến tham luận của các đại biểu cũng khẳng định vai trò quan trọng của tổ chức công đoàn trong công tác ATVSLĐ. Các cấp công đoàn đổi mới phương thức hoạt động, đa dạng hóa công tác tuyên truyền để phù hợp với từng đối tượng. Tăng cường công tác phối hợp với chuyên môn và chính quyền đồng cấp trong công tác này. Trong đó đã tuyên truyền bằng nhiều hình thức như: tập huấn, tổ chức hội thảo, hội thi về ATVSLĐ...